Το Πολιτικό Κόμμα
Συγγραφέας: Κώστας Ελευθερίου
Εκδόσεις: Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ
Εκδοτική σειρά: Βασικές Έννοιες
Έτος έκδοσης: 2021
Αριθμός σελίδων: 394
ISBN: 978-618-84334-2-7
Λ. τ.: 17,50 €
Κεντρική διάθεση: Βιβλιοπωλείο ΚΨΜ, Κιάφας 3 & Ακαδημίας, Αθήνα, τηλ.: 210 38 10 502
Τι είναι το πολιτικό κόμμα; Αναγκαίο συστατικό της σύγχρονης δημοκρατίας ή, αντίθετα, παράγοντας αποδυνάμωσής της; Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που παρουσίασε στην ιστορική του εξέλιξη και οι διακριτοί τύποι του που εμφανίστηκαν διαχρονικά; Με βάση ποια κριτήρια πρέπει να περιγράφουμε και να ερμηνεύουμε τη δράση του;
Το βιβλίο του Κώστα Ελευθερίου επιχειρεί μια σύνθεση στοιχείων της πλούσιας –και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας– βιβλιογραφίας στην πολιτική επιστήμη γύρω από το κομματικό φαινόμενο, προσπαθώντας να αναδείξει τις διαφορετικές πλευρές της φυσιογνωμίας του, να ανιχνεύσει το ρόλο του σε έναν κοινωνικό σχηματισμό και να φωτίσει τις αντιφάσεις της λειτουργίας του. Δεν συμμερίζεται τη διάχυτη αντικομματική φιλολογία, παρότι αναγνωρίσει το βάσιμο κάποιων πορισμάτων. Αντίθετα, επιλέγει, διαμέσου της ανάλυσης του κομματικού θεσμού και της κρίσης, να συνηγορήσει υπέρ της ύπαρξης και της δράσης των κομμάτων, θεωρώντας τα αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικοπολιτικών διευθετήσεων της νεωτερικότητας και των σύγχρονων δημοκρατιών. Το πολιτικό κόμμα αναδεικνύεται έτσι σε έναν πολυδιάστατο θεσμό, που αποτελεί την κρίσιμη παράμετρο για τον εντοπισμό των θετικών και αρνητικών πτυχών της κοινωνικής δυναμικής, για την αξιολόγηση της κυβερνητικής λειτουργίας αλλά και για την ποιότητα της δημοκρατίας.
Φιλοδοξία του βιβλίου είναι να παρέχει ένα θεωρητικό και εννοιολογικό πλαίσιο για το κομματικό φαινόμενο σε κοινωνικούς επιστήμονες (και όχι μόνο), θεωρώντας ότι η ακριβής γνώση των όρων της πολιτικής διαδικασίας αποτελεί αναγκαία συνθήκη της δημοκρατικής συμμετοχής.
Ο Κώστας Ελευθερίου είναι διδάκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάσκει πολιτική κοινωνιολογία στο τμήμα Κοινωνιολογίας του ίδιου πανεπιστημίου. Εργάζεται στο Ιστορικό Αρχείο Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ και είναι συντονιστής του Κύκλου Πολιτικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ.
Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσουμε την έκδοση του νέου τεύχους (Ν. 45) της Ελληνικής Επιθεώρησης Πολιτικής Επιστήμης
που μπορείτε να βρείτε στην πλατφόρμα του περιοδικού, στο παρακάτω link: https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/hpsa/index
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Η Συντακτική Επιτροπή
Η Πολιτική δεν έχει ανάγκη παρά μόνον τον εαυτό της: το πολιτικό επιχείρημα, την αναγνώριση του κοινωνικού-ιστορικού, την αναμέτρηση με τις πραγματικές ευθύνες και τα επίδικα
https://left.gr/news/i-politiki-ston-kathrefti
Κατ’ αρχάς Πολιτική, με πι κεφαλαίο και όχι απλώς πολιτική, γιατί βρίσκεται στον αντίποδα της πολεμική σύγκρουσης, γιατί η Πολιτική – όχι ύψιστη τέχνη φύσει πολιτικών όντων – είναι εκείνη η έκφανση της ανθρώπινης κοινωνικότητας που καθορίζει την ίδια την κοινωνικότητα. Με άλλα λόγια η Πολιτική καθορίζει στο φαντασιακό επίπεδο και θεσμίζει τις δομές της κοινωνίας, το πλαίσιο των διεκδικήσεων αλλά και τις διεκδικήσεις καθ’ αυτές, κατευθύνει το κοινωνικό γίγνεσθαι και κατευθύνεται από αυτό μέσα από την ενδεχομενικότητα.
Στη δική μας περίπτωση της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας μπορούμε να διακρίνουμε την παραδοσιακή πολιτική της συστημικής αστικής ελίτ σε αντίθεση προς μια ριζοσπαστική και χειραφετητική Πολιτική. Η μεν πρώτη στοχεύει στη διατήρηση ενός καθεστώτος διαχείρισης και οικονομικών και πολιτικών διευθετήσεων που δεν θίγουν το παραδοσιακό κοινωνικό καθεστώς και το μοίρασμα της εξουσίας και του πλούτου, όπως διαμορφώθηκε στην περίοδο της μεταπολίτευσης, παρά τις τεκτονικές αλλαγές που έχουν συμβεί. Η δεύτερη, επιδιώκει να αναδιατάξει το πολιτικό σύστημα και να προωθήσει έναν δημοκρατικό μετασχηματισμό μέσα από τον οποίο και η ίδια θα καταστεί συστημική, αλλά μέσα σε ένα καινούριο πολιτικό σύστημα.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της προσπάθειας είναι μια Πολιτική που αν και δεν αρνείται τα γεγονότα (οικονομική κρίση, μνημόνιο, παγκοσμιοποίηση, νεοφιλελευθερισμός κλπ.), θέτει ως στρατηγικό στόχο τη δημοκρατική ανασυγκρότηση της κοινωνίας με ξεκάθαρο πρόσημο υπέρ του κόσμου της εργασίας. Επαναφέρει δηλαδή το ταξικό στοιχείο, το οποίο είναι εξ ορισμού διεθνιστικό, ως τη βασική διαιρετική τομή στο πολιτικό σύστημα. Στον αντίποδα, η ελληνική παραδοσιακή πολιτική ελίτ, παραμένει αγκιστρωμένη στο εθνικό πλαίσιο. Το μόνο διεθνιστικό που μπορεί να αναγνωρίσει είναι το σύγχρονο πολυεθνικό κεφάλαιο, δηλώνοντας την υποταγή της σε κάθε ευκαιρία και στοχεύοντας απλώς στο να ανακαταλάβει την κυβερνητική εξουσία.
Είναι λογικό επακόλουθο, κάθε προσπάθεια εξόδου από αυτό το πλαίσιο να τη βρίσκει απολύτως απέναντι. Είτε πρόκειται για τις μνημονιακές μεταρρυθμίσεις και την ακραία λιτότητα, είτε για τη διεθνή θέση της Ελλάδας και τη συμφωνία των Πρεσπών, η παραδοσιακή πολιτική ελίτ συσπειρώνεται και λειτουργεί ως μονήρης οργανισμός. Ακόμη χειρότερα, αρνείται τα γεγονότα και είναι διατεθειμένη να υποκύψει σε συνειδητά ψέματα, στην προσπάθειά της να αντιπαρατεθεί με την πραγματικότητα. Απόληξη της πολιτικής δεν είναι απλώς ο εθνικιστικός λόγος. Η εθνική πολιτική ελίτ, είναι ανίκανη να σταθεί στο διεθνές πλαίσιο ακριβώς επειδή έμεινε προσκολλημένη στη νομή της εξουσίας όπως αυτή θεσμίστηκε από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και μετά. Για αυτό επέλεγε πάντα το ρόλο του διεθνούς κομπάρσου και παρατρεχάμενου, δεν επιδίωξε το ρόλο του ισότιμου εταίρου και προτίμησε να αποκλείει επί δεκαετίες τους πολιτικούς της αντιπάλους, να χρεωκοπήσει την οικονομία και να διαλύσει τον κοινωνικό ιστό, κατασκευάζοντας ενίοτε φανταστικούς (και σε κάθε περίπτωση ανίσχυρους) εχθρούς.
Η πολιτική βλέπει το είδωλό της στον καθρέφτη και αναγνωρίζει το τέρας που δημιούργησε, παρά τα πρόχειρα και παράλογα φτιασίδια με τα οποία παρουσιάζεται στο μιντιακό της σύστημα. Αντίθετα η Πολιτική δεν έχει ανάγκη παρά μόνον τον εαυτό της: το πολιτικό επιχείρημα, την αναγνώριση του κοινωνικού-ιστορικού, την αναμέτρηση με τις πραγματικές ευθύνες και τα επίδικα. Σε αυτή την πορεία του πολιτικού υποκειμένου, σε αυτό τον αγώνα για την κατίσχυση της Πολιτικής, μόνο η δημοκρατική πολιτική στάση και η κριτική προσέγγιση δεν αρκούν. Για την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη, για την ανάκτηση των εργατικών δικαιωμάτων και την προστασία των πιο αδύναμων απαιτείται, νομοτελειακά, η πολιτική εξουσία – όχι ως αυτοσκοπός, βέβαια – όχι χωρίς παραχωρήσεις και σίγουρα χωρίς τα βαρίδια που επιδιώκουν κυρίως την αυτοπραγμάτωσή τους. Γιατί, εάν υπάρχει ένα ζήτημα πραγμάτωσης, αυτό αφορά τα προτάγματα του κόσμου της εργασίας.
*Ο Νίκος Β. Ζολοταριώφ είναι μέλος της ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Μαραθώνα και προϊστάμενος του Ιδιαίτερου Γραφείου του Γ.Γ. Συντονισμού του Κυβερνητικού Έργου
1974 Κόμματα Αρχηγοί Ψήφοι Έδρες
Αριθμός % +− % Αριθμός +−
Νέα Δημοκρατία
Κωνσταντίνος Καραμανλής
2.669.133 54,37 – 220 –
Ένωσις Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (Ε.Κ.-Ν.Δ.)
Γεώργιος Μαύρος
1.002.559 20,42 -32,3% 60 -111
Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ)
Ανδρέας Παπανδρέου
666.413 13,58 – 12 –
Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α.)
Ηλίας Ηλιού
464.787 9,47 – 8 –
Εθνική Δημοκρατική Ένωσις (Ε.Δ.Ε.)
Πέτρος Γαρουφαλιάς
52.768 1,08 – 0 –
Δημοκρατική Ένωση Κέντρου (Δ.Ε.Κ.)
Ιωάννης Ζίγδης
8.509 0,17 – 0 –
Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ)
1.539 0,03 – 0 –
Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση – Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΦΔΕ-ΣΚΕ)
975 0,02 – 0 –
Ανεξάρτητοι υποψήφιοι 21.378 0,44 – – –
Έγκυρες ψήφοι 4.908.974 100,00 300
Άκυρα και λευκά 54.584
Σύνολο 4.963.558
• Τα αποτελέσματα της Ένωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις, συγκρίνονται με τα αποτελέσματα της Ένωσις Κέντρου για τις βουλευτικές εκλογές του 1964.
Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Νεότερος και Σύγχρονος Κόσμος: Ιστορία, Λαογραφία, Ανθρωπολογία» του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διοργανώνει για το χειμερινό εξάμηνο 2018-2019 κύκλο διαλέξεων στη θεματική ενότητα «Το παρελθόν στο παρόν: διεπιστημονικές προσεγγίσεις».
[Photo: Aïda Muluneh, «The Departure», 2016]
Πρόγραμμα
Τετάρτη 24 Οκτωβρίου
Ευτυχία Βουτυρά (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)
«Οι μαρτυρίες δεν καίγονται»: Κατανοώντας τις αφηγήσεις ζωής των εκτοπισμένων Ελλήνων στην Κεντρική Ασία μετά τις «Σταλινικές Διώξεις»
Τετάρτη 7 Νοεμβρίου
Κατερίνα Μπρέγιαννη (ΚΕΙΝΕ/Ακαδημία Αθηνών)
Ιστορική μνήμη και πολιτική εξουσία: οπτικές αποτυπώσεις της Επανάστασης του 1821 σε ελληνικά και γαλλικά μετάλλια
Τετάρτη 14 Νοεμβρίου
Ελευθερία Δέλτσου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Η πολιτιστική κληρονομιά ως παρελθόν και μέλλον
Τετάρτη 21 Νοεμβρίου
Νίκος Βαφέας (Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Τύποι επιστημονικής εξήγησης στην ιστορική κοινωνιολογία
Τετάρτη 28 Νοεμβρίου
Ευάγγελος Καραμανές (ΚΕΕΛ/Ακαδημία Αθηνών)
Τεχνικές παραγωγής τοπικών διατροφικών προϊόντων στην μακρά ιστορική διάρκεια στον ορεινό χώρο της Πίνδου
Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου
Έφη Αβδελά (Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Για το καλό των άλλων: κοινωνική προστασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού στον 20ό αιώνα
Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου
Ιωάννης Μάνος (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)
Όψεις της εθνικής συγκρότησης στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα
Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου
Ρίκα Μπενβενίστε (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Η εμπειρία της εκτόπισης και της επιστροφής των Ελλήνων Εβραίων από τα στρατόπεδα: Νέες πηγές, νέες προσεγγίσεις
Οι διαλέξεις πραγματοποιούνται στην αίθουσα συνεδριάσεων του Τομέα Ιστορίας Νεότερων Χρόνων, κτήριο Φιλοσοφικής (α΄ όροφος), στις 18.00, και είναι ανοιχτές και στο ευρύ κοινό.
Homo Politicus 